„Po pierwsze bezpieczeństwo. Jak konflikt w Ukrainie kształtuje bezpieczeństwo Europy Środkowej i Wschodniej” – pod takim tytułem odbyła się debata zorganizowana 26 maja 2025 r. w I Liceum Ogólnokształcącym im. Bohaterów Porytowego Wzgórza w Janowie Lubelskim.
Spotkanie moderował dr hab. Tomasz Stępniewski, prof. KUL, reprezentujący Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej 2025-2026 w województwie lubelskim. W swoim wprowadzeniu podkreślił, że trwający za naszą wschodnią granicą konflikt nie tylko zmienia układ sił w regionie, ale również zmusza państwa europejskie do redefinicji strategii bezpieczeństwa.
Pierwszym prelegentem był dr Andrzej Szabaciuk z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, który omówił aktualną fazę wojny rosyjsko-ukraińskiej z perspektywy militarnej, politycznej i społecznej. Zwrócił uwagę, że w latach 2014–2021 celem Rosji było zniechęcenie Ukraińców do dążenia ku integracji z Unią Europejską. Zdecydowana większość społeczeństwa ukraińskiego nie widziała bowiem żadnych korzyści ze zbliżenia z Rosją.
Dr Jurij Hajduk z Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Chełmie podkreślił, że strategicznym celem Władimira Putina jest pełne podporządkowanie Ukrainy oraz rozszerzenie wpływów na Europę Środkowo-Wschodnią. Zaznaczył również, że Rosja nie wykazuje realnych intencji pokojowych, a państwa Europy Zachodniej powinny jeszcze aktywniej wspierać Ukrainę – nie tylko militarnie, ale także politycznie, stając się jej adwokatem na arenie międzynarodowej.
Dr Grzegorz Tutak z KUL przedstawił, w jaki sposób Polska poradziła sobie z nagłym i bezprecedensowym napływem uchodźców z Ukrainy oraz jakie wyzwania napotkano w wymiarze administracyjnym i społecznym. Przytoczył dane statystyczne dotyczące liczby uchodźców oraz zakresu udzielonej im pomocy – podkreślając, że ponad 70% polskich gospodarstw domowych włączyło się w działania pomocowe.
Kwestie pomocy uchodźcom w województwie lubelskim rozwinęła dr Maria Mazur, prof. WSPA, Rektor Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Administracji w Lublinie, a zarazem Pełnomocnik Wojewody Lubelskiego ds. Procesów Migracyjnych i Integracji. Zaprezentowała działania realizowane przez administrację wojewódzką i organizacje pozarządowe, w tym aktywność Lubelskiego Społecznego Komitetu Pomocy Ukrainie, powołanego 24 lutego 2022 r. z inicjatywy lokalnych NGO.
Debatę zakończyła mgr Beata Cybulak, która przedstawiła działania Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego na rzecz studentów i uchodźców z Ukrainy, w tym oferowane wsparcie materialne, psychologiczne i organizacyjne.
Wydarzenie spotkało się z dużym zainteresowaniem młodzieży. Była to pierwsza inicjatywa zrealizowana przez Regionalny Ośrodek Debaty Międzynarodowej 2025-2026 w województwie lubelskim, prowadzony przez Fundację Wspierania Edukacji i Przedsiębiorczości „INNOVATIV”. Przedsięwzięcie zostało sfinansowane ze środków Ministerstwa Spraw Zagranicznych.